Programma 4 Zorg en samenleving

Wmo, jeugd en participatiewet

Beleidshorizon 2025

We gaan voor een sociale gemeente met een breed gevarieerd en vrij toegankelijk aanbod van sociale voorzieningen die passen binnen de financiële mogelijkheden. Daarbij hebben we oog voor de meest kwetsbare inwoners en kinderen. 

Aanpak op hoofdlijnen

We gaan sociale vraagstukken integraal aanpakken en gaan op verschillende niveaus schotten tussen voorzieningen doorbreken. We kiezen hierbij niet voor systeemoplossingen, maar voor creatieve maatwerkoplossingen waarbij de mens centraal staat. We continueren wat we hebben opgebouwd en versterken wat goed gaat.

We willen de sociale voorzieningen betaalbaar houden en met name beschikbaar stellen aan mensen die het nodig hebben:

• De gemeente kan en hoeft niet iedere hulpvraag met specialistische hulp op te lossen. Veel dingen die gebeuren horen bij het ‘normale’ leven en vragen niet direct om professionele hulp. We willen normaliseren in plaats van medicaliseren en problematiseren.
• Vrijwilligers en mantelzorgers vervullen een belangrijke rol. Dit wordt door ons zeer gewaardeerd en wij willen aan beide onderwerpen meer aandacht geven door de verbinding te zoeken met de aanwezige maatschappelijke organisaties. 
• Meer gebruik maken van algemene voorzieningen en het voorliggend veld in plaats van verwijzen naar duurdere specialistische hulp.
• Preventie is belangrijk. Niet alleen om problemen bij onze inwoners zoveel mogelijk te voorkomen maar ook om later duurdere zorg zoveel mogelijk te beperken.
• Inwoners die de huishoudelijke hulp zelf kunnen betalen zouden dit niet ten koste van gemeenschapsgeld moeten doen.

De kosten in het sociaal domein blijven de komende jaren voor ons een belangrijk aandachtspunt. De betaalbaarheid blijft onder druk staan.

Ontwikkelingen

Hervormingsagenda Jeugd 
We moeten (verdere) invulling geven aan de afspraken tussen de rijksoverheid, gemeenten, zorgaanbieders, professionals en clientenroganisaties om knelpunten in de jeugdzorg structureel aan te pakken en het stelsel (financieel) houdbaar te maken voor de toekomst. Ons lokale jeugdbeleid vormt een stevige basis waarop we kunnen voortbouwen.

Toekomstcenario jeugd- en gezinsbescherming
Richt zich op het hervormen van het jeugdbeschermingsstelsel, met als doel een effectievere bescherming van kwetsbare kinderen en gezinnen. Dit vraagt om een nieuwe vorm van samenwerking tussen ons lokale (jeugd)team en Regionale Veiligheidsteams.

Participatiewet in Balans

De wetgever heeft het voornemen om waarschijnlijk per begin 2026 te komen tot aanpassingen in de Participatiewet. Dit door middel van het wetsvoorstel Participatiewet in Balans. Hiermee wordt beoogd een wet te introduceren die onder andere eenvoudiger is, met rechten en plichten die zinvol en begrijpelijk zijn én nageleefd kunnen worden door iedere uitkeringsgerechtigde en goed uitvoerbaar is voor de professional. Daarbij hoort ook een cultuuromslag. Uitgangspunten zijn dat de inwoner centraal staat, er meer ruimte is voor maatwerk en uitgegaan wordt van vertrouwen.

Inburgering

De gemeente is sinds 2022 verantwoordelijk voor het inburgeringsproces van statushouders. Het doel hierin is tweeledig: het huisvesten zelf en het zelfstandig meedoen in de lokale samenleving. Het bevorderen van integratie is hierbij belangrijk. Daarbij hebben we ook oog voor het (versterken van) draagvlak voor het ontvangen van nieuwe Nederlanders in de lokale samenleving (inburgeringswet 2021).

De maatschappelijke begeleiding wordt uitgevoerd door Sociaal Werk Oldambt (SWO) en de leerroutes zijn uitgezet bij verschillende gespecialiseerde onderwijsinstellingen.

Beschermd wonen

De (landelijke) ontwikkelingen rondom Beschermd Wonen, Maatschappelijke opvang en OGGz vragen meer en andere inzet van gemeenten. Preventiever, sneller en gericht op zelfstandigheid en eigen woonruimte.

Acties in 2025

Algemeen:

• We ontwikkelen een overkoepelende visie op laaggeletterdheid, om de zelfredzaamheid van onze bewoners te verhogen.

Jeugd

• We evalueren en actualiseren het uitvoeringsprogramma Jeugd met daarin specifiek aandacht voor:

• • De Hervormingsagenda Jeugd;

• • Het Toekomstscenario jeugd- en gezinsbescherming;

• • De transformatie van hoogspecialistische jeugdhulp en de inkoop daarvan;

• • Onderwijs en jeugdhulp;

• • Lokaal vormgeven en inkopen van overgebleven lichte jeugdhulp;

• • Het borgen en bestendigen van succesvolle interventies die incidenteel worden bekostigd.

• We gaan over tot de uitvoering van in 2024 gemaakte plannen:

• • We starten met de pilot informele gezinsondersteuning (uitvoering amendement begrotingsraad november 2023).

• • We starten met het collectief begeleiden van leerlingen op het speciaal onderwijs (doorgezet plan uit 2024).

• • We hebben de jeugdgezondheidszorg op alle locaties van het voortgezet onderwijs geherintroduceerd om met behulp van een bewezen effectieve aanpak ziekteverzuim onder scholieren terug te dringen.

Wmo:

• We richten ons komend jaar op het versterken van ‘Welzijn op Recept’ door het stimuleren van meer doorverwijzingen, met als doel de zorg te ontlasten.

Participatie:

• We ronden het uitvoeringsplan Talent in Zicht(t) af medio 2025 en starten vervolgens met de implementatie.

• We stellen een plan op om te komen tot de juiste invoer van het wetsvoorstel Participatiewet in Balans.

• We ronden het integraal beleidsplan Participatie & Inkomen af en gaan deze implementeren.

• In 2025 zal verdere sturing plaatsvinden aan de hand van het Beleidsplan Afeer 2023 – 2026. Daarbij hebben we specifieke aandacht voor sturing op de beleidsindicatoren en implementatie van het nieuwe financieringsstelsel.

• Vanuit de Arbeidsmarktregio Groningen voeren het WiZ (Werk in Zicht) Kaderplan 2023-2027 uit. Hiermee dragen we bij aan de ontwikkeling van onze inwoners. Hierdoor zijn zij beter in staat deel te nemen aan de arbeidsmarkt.

• In 2025 zullen we bezien of het starten van een Ontwikkelcentrum daadwerkelijk van toegevoegde waarde voor de inwoner van Oldambt is, dit ook nog in relatie tot de op te starten Werkcentra.

Inburgering:

• We zetten het onderdeel ‘financieel ontzorgen’ uit bij de VKB. In samenwerking met de regievoerders van de gemeente en maatschappelijke begeleiding van SWO monitoren we dit proces.

• We gaan taken en afspraken met betrekking tot ‘financieel ontzorgen’ uitschrijven.

• We gaan de taken met betrekking tot maatschappelijke begeleiding uitschrijven en kenbaar maken aan SWO.

• Vrijwilligers vervullen een belangrijke rol bij de maatschappelijke begeleiding van statushouders. Dit wordt door ons zeer gewaardeerd en wij willen dit onderwerp meer aandacht geven door de verbinding te zoeken met de aanwezige maatschappelijke organisaties.

• Voor de Z-route moet een statushouder 800 participatie uren voltooien. We gaan hier extra aandacht aan besteden en afspraken maken met maatschappelijke organisaties over de inzet en begeleiding hiervoor.

Beschermd wonen en maatschappelijke opvang:

• We zetten in op de transformatie van intramurale voorzieningen binnen beschermd wonen naar thuis+.

• We stellen een uitvoeringsagenda beschermd wonen op, waarin we onder andere als doelstelling hebben:

• • Het toewerken naar meer preventieve begeleiding en ondersteuning.

• • Het stimuleren van uitstroom naar passende woonplekken.

• We werken regionaal en lokaal samen met zorgaanbieders en corporaties en het voorliggend veld om effectieve interventies/pilots op te zetten.

• We zetten in op lokaal casemanagement voor dak- en thuislozen waardoor we hen sneller en beter kunnen ondersteunen.

• We gaan uit van het ‘wonen eerst’ principe waarbij zij die dat nodig hebben onvoorwaardelijk toegang hebben tot (permanente)huisvesting.

• We gaan door met de implementatie van ‘Sterk Netwerk Groningen’ in de aanpak van mensen met verward gedrag en een hoog veiligheidsrisico.

• We starten met de aanpak Vroegsignalering voor mensen met verward gedrag door inzet van een Wijk GGZ-er.

• We zetten de Voorzorggroep (aanbod voor inwoners die wachten op SGGZ ondersteuning) voort in samenwerking met onze inloop GGZ (Clubhuis de Horizon).

Terugdringen van problematische schulden

Beleidshorizon 2025

We willen dat onze inwoners en ondernemers sneller en op de juiste manier worden ondersteund om te voorkomen dat problemen escaleren. Als we dit realiseren leidt dit zowel tot maatschappelijke als financiële opbrengsten.

Aanpak op hoofdlijnen

We realiseren ons terdege dat de oplossing van de armoede en schuldenproblematiek niet in handen van Oldambt is. Wel zetten we in op preventie en uiteraard blijven we ons ook richten op het ondersteunen van inwoners en ondernemers die armoede en schuldenproblematiek ervaren.

In het kader van het Corona Perspectiefplan werken we de prioritaire thema's: lokale economie, schulden en armoede en kinderen en jongeren (zie kadernota 2022-2025) uit in een integraal plan als katalysator om blijvende impact te bewerkstelligen op het thema intergenerationele armoede. Onze NPG-aanvraag Generatierijkdom voorziet in een pilot voor het doorbreken van intergenerationele armoede en inzetten van de Doorbaakmethode.

Toevoeging begroting 2025: Met het project Generatierijkdom zetten we in op het verbeteren van toekomstperspectieven voor kinderen en jongeren, het doorbreken van het taboe rondom armoede en schulden, gezinnen financieel en sociaal zelfredzaam maken en gelijke kansen voor kinderen en jongeren in het onderwijs.

Dit doen we door:

• Het aanbieden van financiële educatie op basisscholen en voortgezet onderwijs om te werken aan de versterking van (toekomstige) financiële zelfredzaamheid van kinderen.
• Voor huishoudens met hulpvragen op diverse gebieden, o.a. financiële problematiek, is ondersteuning aanwezig in de vorm van bv de Toukomstbuddy of de Vraagbaak op School.
• Het verbeteren van het toekomstperspectief van jongeren door ze te laten werken aan een startkwalificatie en/of het wegwerken van schuldenproblematiek en bijbehorende stress.
• Het inzetten van de doorbraakmethode.

Acties in 2025

• We gaan een oplossing tot stand proberen te brengen waardoor vrijwilligers ondersteuning ervaren bij het omgaan met inwoners met complexe problematiek.

• We evalueren het gebruik van de Voorzieningenwijzer.

• We onderzoeken of de gemeentepolis optimaal wordt ingezet of dat dit wellicht aanpassing behoeft om meer effect te bereiken.

• We onderzoeken de mogelijkheden om een sociaal raadslid aan te stellen, deze kan inwoners ondersteunen als het gaat om juridisch gerelateerde vraagstukken.

• We willen een schuldhulpaanpak die jongeren niet beperkt in hun ontwikkelingsbehoefte maar ze daar juist in activeert en ondersteunt. We onderzoeken de mogelijkheden en kijken of dit bijvoorbeeld gekoppeld kan worden aan ‘Generatierijkdom’ waarbij gepoogd wordt om jongeren (zo nodig met behulp van de doorbraakmethode) aan een startkwalificatie te helpen.

• Bij de inzet van nieuwe interventies, gericht op minima, willen we verder kijken dan alleen de reguliere communicatiemethodes en de verbinding zoeken met intermediairs die in contact staan met de diverse doelgroepen. We gaan onderzoeken welke intermediairs en partijen dit zijn.