Oldambt versterkt: aardbevingsopgave en Nationaal Programma Groningen

Terug naar navigatie - Oldambt versterkt: aardbevingsopgave en Nationaal Programma Groningen

De gevolgen van de gaswinning en de aardbevingen in Groningen zijn ook merkbaar in de gemeente Oldambt. Als gemeente vinden we dat de veiligheid van èn perspectief voor onze inwoners voorop moeten staan. Naast de gaswinning zien we daarbij ook de risico’s van zoutwinning en ondergrondse opslag van stikstof en de impact van bodemdaling. Als gemeente zetten we ons in voor een duurzaam en veilig beheer en gebruik van de ondergrond. Veiligheid gaat over versterking en schadeherstel van woningen, maar ook over perspectief voor onze inwoners. 

Met Nij Begun werkt het rijk samen met ons als regio aan erkenning, herstel en perspectief voor Groningen. In deze kabinetsreactie worden 50 maatregelen benoemd op het gebied van beter schadeherstel en versterking, maar ook sociale cohesie, ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid. Daarnaast wil men een generatielang investeren in Groningen op het gebied van verduurzaming, sociaal en economie. Afgelopen jaar is de eerste uitwerking gegeven aan deze maatregelen. Belangrijke stap hierbij is het definitief stopzetten van de gaswinning. Maar ook het opstellen van de verschillende agenda’s en de implementatie van diverse maatregelen die de schadeafhandeling en de uitvoering van de versterking moeten verbeteren om het voor onze inwoners ‘milder, makkelijker en menselijker’ te maken.

De aardbevingsopgave vraagt ook binnen onze gemeente veel extra werk en inzet. We hebben dit georganiseerd in het programma Oldambt Versterkt. Hierin onderscheiden we twee grote onderdelen. Allereerst de aardbevingsproblematiek met de versterkingsopgave en de schade-afhandeling. En als tweede het Nationaal Programma Groningen waarvoor we ons lokale programma NPG Oldambt hebben opgesteld. Voor beide onderdelen ontvangen we financiële middelen, zowel voor organisatiekosten als voor projecten. Dit betekent dat sprake is van omvangrijke financiële stromen binnen de gemeente. Met Nij Begun zien we dat de rol van de gemeente verder toeneemt en dat we nieuwe taken en extra middelen ontvangen. In deze paragraaf lichten we onze inzet in de aardbevingsopgave toe en schetsen we de financiële situatie. 

Terugblik 2024

Terug naar navigatie - Terugblik 2024

Een historisch moment afgelopen jaar was het definitief sluiten van de gaskraan van het Groningenveld op 19 april 2024 met de ondertekening van de Wet sluiting Groningenveld. Verder is in 2024 veel energie gestopt in de uitwerking van Nij Begun, in gezamenlijkheid door het Rijk en de regio (Groningen en Noord-Drenthe) in de vorm van een aantal agenda’s. Voor schade en versterking zijn de eerste maatregelen geïmplementeerd door NCG en IMG als uitvoeringsorganisaties. Tegelijk geldt dat veel nog uitgewerkt moet worden, waar we ook als gemeente een grote(re) rol in gaan spelen. Als regio hebben we gewerkt aan de Agenda Herstel van Groningen met als doel een meer proactieve en coördinerende rol voor gemeenten als het gaat om de maatregelen vanuit Nij Begun die te maken hebben met versterking en herstel. Daarnaast zijn we lokaal bezig met de uitwerking van de plannen en o.a. een meer intensieve samenwerking met IMG en NCG. Binnen de gemeente hebben we ingezet op het versterken van de programmatische aanpak en het uitwerken van de verschillende maatregelen waar we een rol in spelen. Ook is gewerkt aan het versterken van de benodigde personele capaciteit en zijn we gestart met een nieuwe wervingscampagne.  

Naast schade en versterking gaat Nij Begun voor een belangrijk deel ook over perspectief voor Groningen. Afgelopen jaar is hiermee een start gemaakt en zijn kwartiermakers aangesteld voor het opstellen van de Sociale Agenda en Economische Agenda. Voor de verduurzamingsaanpak is gewerkt aan het formuleren van de bestuurlijke uitgangspunten die in maart 2024 zijn vastgesteld. Naast de verschillende agenda’s gaat het hierbij ook over de verschillende masterplannen die in ontwikkeling zijn (o.a. Masterplan Regiocentra, Campussen en Oost-Groningen). De uitwerking van deze agenda’s en plannen zal ook voor onze gemeente grote impact gaan hebben.

Tot slot vormt de Staat van Groningen een belangrijk onderdeel van Nij Begun (maatregel 1). De Staat van Groningen is onderdeel van de Groningenwet waarin hoofddoelstellingen worden vastgelegd met betrekking tot schadeherstel, versterking, verduurzaming en brede welvaart. In de jaarlijkse Staat van Groningen worden resultaten en effecten weergegeven en het vormt een monitorings- en sturingsinstrument. Als gemeente hebben we in mei 2024 een formele reactie namens de gemeenteraad gegeven op de hoofdlijnennotitie en een zienswijze op de ontwerpwet in september 2024.

In 2024 hebben we, in het kader van de Agenda Herstel van Groningen, per gemeente een plan ontwikkeld met alle betrokken partijen (o.a. IMG en NCG) voor een startgebied. Het doel is om kleinschalig te starten met een gebied waar we ervaring op willen doen met een gezamenlijke ‘één-overheid aanpak’ gericht op versterking, herstel, verduurzaming en leefbaarheid. Hierbij is gekozen voor het gebied de Hamrikkerweg (Nieuw Scheemda). Verder is afgelopen jaar het plan uitgewerkt voor de gebiedsontwikkeling van het dorpenlint Nieuwolda, ’t Waar en Nieuw-Scheemda. In nauwe samenwerking met de inwoners en andere partijen is een keuzedocument en uitvoeringsplan opgesteld. Deze zijn in september 2024 door het college vastgesteld. Ook is eind september een omgevingsconvenant vastgesteld als basis voor de verdere aanpak en de uitwerking en uitvoering van de verschillende deelprojecten. Daarnaast zijn we met het Ministerie van EZK in gesprek over de mogelijke aanpak van Drieborg, waarbij ook gekeken wordt naar een aanpak gericht op schadeherstel, verduurzaming en leefbaarheid. In samenwerking met de inwonerswerkgroep is hiervoor een plan van aanpak opgesteld.

Samen met Nationaal Coördinator Groningen (NCG) werken we aan de versterking van woningen en andere gebouwen. Het plan van aanpak dat jaarlijks door de raad wordt vastgesteld bevat hiervoor de doelstellingen en beoogde resultaten en geldt ook als uitvoeringsopdracht voor NCG. Maandelijks bespreken we de voortgang hiervan in onze lokale stuurgroep, waarbij NCG en sinds voorjaar 2024 ook IMG aansluiten. Voor de versterkingsopgave geldt dat medio 2024 nagenoeg alle woningen zijn opgenomen en beoordeeld en het doel is dat alle eigenaren voor het einde van het jaar duidelijkheid krijgen over wel of niet versterken. Van de c.a. 500 adressen in de scope moeten in totaal c.a. 75-100 woningen daadwerkelijk versterkt worden. Hiervan is een deel inmiddels afgerond en een ander deel in uitvoering of in voorbereiding. 

Ook afgelopen jaar hebben we ons gericht op het zo goed mogelijk ondersteunen van inwoners met hulpvragen, vooral in situaties waarin zij vastlopen of ernstige problemen ervaren. In dit kader hebben we in januari 2024 ook een waardevolle inwonersavond georganiseerd samen met IMG en NCG in Nieuwolda. We hebben gesproken over de actuele stand van zaken met betrekking tot schadeafhandeling en versterking in onze gemeente. Het was ook een kans voor ons om te luisteren naar vragen, zorgen en frustraties van inwoners. Dit doen we overigens ook in de bezoeken van onze inwonersondersteuners en de maandelijkse werkbezoek van de betrokken bestuurders. Voor de sociaal-emotionele ondersteuning geldt dat we deze hebben uitgebreid met een collectieve aanpak, hierbij zijn we gestart met een pilot in Hongerige wolf/Ganzedijk. 

Voor Nationaal Programma Groningen is in 2024 gewerkt aan de actualisatie van ons lokale programma en de uitvoering van de goedgekeurde projecten. In mei 2024 is de raad akkoord gegaan met het indienen van het geactualiseerde plan bij het bestuur NPG voor goedkeuring en besluitvorming. In het najaar wordt het plan formeel voorgelegd aan de raad voor vaststelling. In het geactualiseerde lokaal programma komen we tot een aangescherpte koers op zowel de doelstellingen, de projecten als de begroting. In het voorjaar hebben we verder de definitieve goedkeuring ontvangen voor het project Digitaal Centrum Oost-Groningen, wat ook inmiddels van start is gegaan. Daarnaast speelde afgelopen jaar het faillissement van de Coöperatie Graanrepubliek. Verder is gewerkt aan een meer programmatische aanpak en het opstarten van de projecten die nog verder ontwikkeld en aangevraagd moeten worden. Tot slot kijken we terug op een heel geslaagd festival ‘Toekomst voor Oldambt’ dat we op 14 januari 2024 hebben georganiseerd.

Aardbevingsopgave 2025

Terug naar navigatie - Aardbevingsopgave 2025

Gaswinning en gestapelde mijnbouw
Zoals aangegeven is in 2024 het formele besluit genomen om de gaswinning van het Groningenveld definitief te stoppen. Naast gaswinning hebben we ook te maken met andere mijnbouwactiviteiten die van invloed zijn binnen onze gemeente (o.a. zoutwinning en de ondergrondse opslag van stikstof). Naast het IMG is daarom ook het contact met de Commissie Mijnbouwschade belangrijk. Verder zijn we betrokken bij een onderzoek van IMG naar multicausaliteit t.a.v. gaswinning en zoutwinning. Hierbij wordt onderzocht of een combinatie van gas en zoutwinning, en mogelijke trillingen en effecten van bodemdaling hierbij, gezamenlijk kunnen leiden tot schade aan gebouwen of objecten. Resultaten van dit onderzoek zijn vertraagd maar worden in het najaar van 2024 verwacht. We zullen de uitkomsten van dit onderzoek en de verdere uitwerking hiervan volgen. Verder blijven we nauwgezet de ontwikkelingen en het proces omtrent de zoutwinning in het gebied Heiligerlee/Zuiderveen volgen en daar waar mogelijk geven wij advies. Ook het Nobian onderzoek over hoe de zoutcavernes op een veilige manier af te kunnen sluiten (abandonneringsplan) blijft onze aandacht houden. Tot slot onderhouden we regelmatig contact met de mijnbouwbedrijven (Nobian en Gasunie), Staatstoezicht op de Mijnen (SodM), het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en bewoners (stichting bewonersbelangen Lanengebied en Zuiderveen). Ook gebruiken we onze juridische bevoegdheden en verantwoordelijkheden om te reageren op bijv. winningsplannen rond mijnbouwactiviteiten.

Versterking
Komend jaar gaan we verder met de uitvoering van de versterkingsopgave in onze gemeente. De meest recente afspraken en doelstellingen worden vastgelegd in het lokale plan van aanpak 2025, welke in december 2024 aan de raad wordt voorgelegd ter besluitvorming. Met dit plan geven we NCG opdracht voor de verdere uitvoering van de versterkingsopgave. Verwachting is dat in 2025 het grootste deel van de woningen waar versterking nodig is in uitvoering is of komt. Zoals aangegeven gaat het in totaal om c.a. 75-100 woningen, waarbij geldt dat een deel ook al versterkt is. Hoewel niet groot in aantal gaat het in een groot deel van de situaties om complexe versterkingen, van vrijstaande woningen of boerderijen. Dit betekent voor ons ook een forse inzet van personeel qua vergunningverlening, RO-advisering en erfgoedvraagstukken. We willen het versterkingsproces zo optimaal mogelijk organiseren en hebben we oog voor bijzondere en/of schrijnende situaties. 

Agenda Herstel voor Oldambt
Naast het plan van aanpak voor de versterkingsopgave werken we ook aan een lokale agenda Herstel van Oldambt. We krijgen een grotere rol in de herstelopgave en de diverse maatregelen vanuit Nij Begun. We waren al direct betrokken bij de versterkingsopgave, o.a. als opdrachtgever voor de NCG (met name t.a.v. prioritering en planning). We zien nu ook dat in bredere zin de samenwerking met NCG en IMG intensiever wordt, met name in het kader van de gebiedsgerichte aanpak. Uiteraard geldt dat IMG en NCG primair verantwoordelijk zijn en blijven voor de uitvoering van de versterkingsopgave en schadeherstel. Als gemeente willen we toe naar een meer integrale aanpak waarbij de inwoner centraal staat. Zeker ook gezien de koppeling met de verduurzamingsopgave en de middelen die we straks ontvangen voor de isolatie-aanpak (maatregel 29). In de lokale agenda Herstel voor Oldambt willen we de maatregelen uit Nij Begun t.a.v. schadeherstel en versterking op een meer integrale en gebiedsgerichte manier uitwerken. Dit doen we in elk geval voor de volgende projecten:

  •    Gebiedsontwikkeling dorpenlint Nieuwolda, ’t Waar en Nieuw-Scheemda: voor dit gebied wordt het uitvoeringsplan verder ontwikkeld en de eerste deelprojecten gerealiseerd
  • Startgebied Hamrikkerweg (Nieuw Scheemda): de plannen voor dit startgebied worden verder ontwikkeld en zo mogelijk gerealiseerd. Ook worden de ervaringen uit dit startgebied gebruikt voor verdere ontwikkeling van de gebiedsgerichte aanpak.
  • Drieborg: afhankelijk van de uitkomsten van de vervolggesprekken met het rijk worden plannen voor dit gebied verder ontwikkeld.
  • Leefbaarheid: We ontwikkelen plannen voor de andere dorpen waar schade en/of versterking speelt en kijken hoe we slim en effectief de beschikbare middelen voor leefbaarheid kunnen inzetten. 

Schadeproblematiek en ondergrond
We blijven in gesprek met IMG over de schade-afhandeling en de impact hiervan. We intensiveren de samenwerking en blijven daarbij ook aandacht vragen voor de grensproblematiek en voor een ruimhartige én duurzame aanpak van het schadeherstel. Daarnaast hebben we regelmatig overleg over de Acuut Onveilige Situaties (AOS) en werken we samen met NCG en IMG aan de aanpak voor schrijnende of vastgelopen situaties. Hierbij zorgt het feit dat onze gemeente op de grens van het aardbevingsgebied ligt voor complexe vraagstukken en soms ook onuitlegbare situaties. Funderingsproblematiek, slechte staat van woningen, bodemdaling en gestapelde mijnbouw spelen hierin ook een rol. Hoewel we als gemeente hierin formeel geen rol hebben proberen we wel naast onze inwoners te staan en ze waar mogelijk hierin te helpen en ondersteunen, zeker in schrijnende situaties. Hierbij speelt in elk geval de situatie in het dorp Drieborg, waar de inwoners zowel bij het rijk als ook bij ons als gemeente hebben gevraagd om mee te werken aan een dorpsgerichte aanpak waarin schadeherstel en perspectief (verduurzaming en leefbaarheid) zo mogelijk gecombineerd worden. We kijken hoe we dit initiatief kunnen ondersteunen en realiseren. 

Inwonersondersteuning
Komend jaar blijven we ondersteuning bieden aan onze inwoners bij schadeherstel en versterking. In het kader van de gebiedsgerichte één-overheid-aanpak zullen we hier intensiever en ook samen met betrokken partijen in op trekken. Naast individuele ondersteuning ontwikkelen we ook een meer collectieve aanpak gericht op het helpen van inwoners en het versterken van de sociale cohesie. Voor complexe situaties zetten we ons als gemeente in om oplossingen te onderzoeken en samen met verantwoordelijke partijen te realiseren. In dat kader brengen ook de twee betrokken portefeuillehouders c.a. maandelijks bezoeken aan getroffen inwoners. Waar mogelijk dragen we schrijnende situaties voor bij het interventieteam of bij de Commissie Bijzondere Situaties. Ook kijken we naar de mogelijkheden om knelpunten op te lossen en zetten we hiervoor de middelen in die we vanuit het rijk ontvangen. Tot slot blijven we inzetten op communicatie en informatievoorziening. Vanuit gemeente communiceren we o.a. via onze website, sociale media en de nieuwsbrief Oldambt Versterkt die we c.a. twee-maandelijks digitaal uitbrengen. Daarnaast hebben we de spreekuren van de gebiedsregisseur in Nieuwolda en Nieuw Scheemda die maandelijks plaatsvinden. Verder heeft het IMG twee steunpunten in Nieuwolda en Winschoten die afgelopen jaar met vaste regelmaat open zijn. Tot slot werken we voor de gebiedsgerichte projecten een communicatie-aanpak uit in samenwerking met betrokken partijen en dorpsbelangen.

Nationaal Programma Groningen 2025

Terug naar navigatie - Nationaal Programma Groningen 2025

Het lokale programma NPG Oldambt is afgelopen jaar geactualiseerd en in het najaar formeel vastgesteld door de gemeenteraad. Dit geactualiseerde programma vormt de basis voor verdere uitwerking en uitvoering. Naast de uitvoering van de reeds goedgekeurde projecten is het streven in 2025 om voor alle projecten die nog in ontwikkeling zijn een aanvraag in te dienen. Dit vraagt het nodige aan inzet en capaciteit vanuit de organisatie, maar ook in de samenwerking met inwoners en betrokken partijen. Vanuit het programma coördineren we deze inzet en sturen we ook op de voortgang en samenhang. Ook zorgen we voor de jaarlijkse voortgangsrapportages voor alle projecten die we opstellen en indienen bij het bestuur NPG. Verder willen we komend jaar extra aandacht hebben voor de communicatie rond de verschillende projecten en het overkoepelende programma. 
Hieronder treft u een overzicht aan van de projecten die in uitvoering zijn. Daar waar relevant kunnen projecten ook op andere plekken in de begroting terugkomen bij de betreffende beleidsvelden.

Project
Doelstelling
NPG-middelen
Looptijd/fasering
1
Scheemda Veilig en Bereikbaar
In 2020 is de nieuwe brede school in Scheemda in gebruik genomen. Er zitten meerdere organisaties in het gebouw wat betekent dat het verkeer rondom het gebouw toeneemt. Daarom heeft Oldambt samen met de scholen een plan bedacht om de verkeersveiligheid rondom het gebouw te verbeteren. Dit project is inmiddels afgerond.
285.318
Afgerond
2
Snel aan de Slag met Nieuwborgen.net
De NPG-subsidie is ingezet voor het organiseren van bewoners-bijeenkomsten en het verbeteren van de communicatie en het versterken van de samenwerking tussen bewoners en initiatiefnemers. Dit project is inmiddels afgerond.
105.375
Afgerond
4
Programmakosten
Binnen NPG is afgesproken dat gemeenten maximaal 4% van de trekkingsrechten mogen inzetten voor proces- en organisatiekosten.
894.200
2030
Midden realisatie
5
De Graanrepubliek
Dit project gaat over het produceren van ambachtelijk voedsel gemaakt van Gronings graan. Dat gebeurt in de Oude Remise (Bad Nieuweschans) die verbouwd wordt. In het ervaringscentrum kunnen bezoekers kennis maken met ambachtelijke productieprocessen en producten komen proeven. In 2024 is helaas de Graanrepubliek (Coöperatie Makers en Boeren) failliet verklaard, wel wordt gewerkt aan plannen voor een doorstart.
942.000
2023
Einde realisatie
6
Tijd voor toekomst
Tijd voor Toekomst ontwikkelt een verrijkte schooldag: waar extra lestijd wordt geboden met inzet op talentontwikkeling, welzijn, gezondheid en verminderen van achterstanden.
964.350
2024
Midden realisatie
7
Lokaal Stimulerings-fonds
Het project STILO is erop gericht meer verantwoordelijkheid en zelfstandigheid te geven aan dorpen en wijken in Oldambt om de leefbaarheid te verbeteren en de welvaart te versterken in het dorp of de wijk.
1.000.000
2027
Midden realisatie
8
Fonds Toekomst-bestendig Wonen
Het doel van dit project is om een regeling te ontwikkelen waarmee inwoners makkelijker aan geld kunnen komen om hun woning toekomstbestendig te maken. Het geld uit deze regeling kunnen inwoners gebruiken voor het verduurzamen, verbeteren en levensloopbestendig maken van woningen.
750.000
2030
Begin realisatie
9
Bibliotheek op School en Voorlees-express
Hiermee willen we onderwijsachterstanden wegnemen door ervoor te zorgen dat er meer wordt gelezen en voorgelezen. Door de bibliotheek op school zijn straks op alle scholen gevarieerde collecties. Door de voorleesexpress worden ouders ondersteund bij het lezen.
560.720
2024
Einde realisatie
10
Stimuleringsregeling Winschoten
Dit stimuleringsfonds is bedoeld om de ontwikkelingen in de binnenstad van Winschoten aan te jagen en het centrum meer toekomstbestendig te maken. Voor dit project is een wijzigingsvoorstel gemaakt om de looptijd te verlengen.
500.000
2024
Midden realisatie
11
Regiomarketing Oost Groningen
Met dit project investeren we in een professionele regiomarketingorganisatie. Regiopromotie is belangrijk voor de vindbaarheid en herkenbaarheid van onze toeristisch- recreatieve regio in Nederland en daarbuiten.
300.000
2030
Midden realisatie
12
Opgroeien in een kansrijke omgeving
Dit project is gebaseerd op het IJslandse preventiemodel en is een preventie-aanpak gericht op het creëren van een positieve leefomgeving, waarin jongeren gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien, zonder middelengebruik.
851.364
2025
Begin realisatie
13
Generatierijkdom
Met dit project willen we zorgen voor gelijke kansen in het onderwijs, een kansrijker toekomstperspectief, het doorbreken van het taboe op armoede en schulden en financieel en zelfredzame inwoners.
1.518.880
2027
Begin realisatie
14
Centrumontwikkeling
Met dit project wordt ingezet op een toekomstbestendig en aantrekkelijker centrum van Winschoten. Het gaat daarbij over de realisatie van de 1e fase van het ambitiedocument Centrum Oldambt tot 2028. Daarbij wordt het NPG-geld ook ingezet als een vliegwiel om ontwikkelingen te bespoedigen, andere partijen te betrekken en aanvullende bijdragen te realiseren.
5.000.000
2026
Winschoten
Begin realisatie
15
Koepelproject Graanrepubliek 2.0
Een groot project met als doel een nieuw perspectief voor Oldambtster boerderijen en een duurzame voedselketen i.c.m. kansen voor innovatie, onderwijs, toerisme en arbeidsmarkt. Onderdeel van dit project is een revolverend fonds waarvoor een plan wordt opgesteld. De gevraagde middelen hiervoor (ca. 3 miljoen) worden pas toegekend na goedkeuring over een uitgewerkt plan.
2.689.000
2028
Begin realisatie
16
Digitaal Centrum Oost-Groningen
Het doel van dit project is het realiseren van een fysieke en toegankelijke locatie, voor het ondersteunen van inwoners en ondernemers bij de digitale transitie en waar wordt gewerkt aan
899.000
2028
bewustwording, digitaliseringsvraagstukken én digitale veiligheid, én aan realiseren van
Begin realisatie
een kennisnetwerk. In 2024 hebben we de eerste tranche van de middelen ontvangen (280.000).
Totaal
17.260.207

Nationaal programma groningen 2023 2

Terug naar navigatie - Nationaal programma groningen 2023 2

Verder wordt in 2025 voor Nationaal Programma Groningen in regionale zin een brede evaluatie uitgevoerd en daarnaast is de verwachting dat het proces rond de Economische Agenda en de Sociale Agenda van Nij Begun ook impact zal hebben op het NPG (zowel qua koers als qua qovernance).

Financiën ‘Oldambt Versterkt’

Terug naar navigatie - Financiën ‘Oldambt Versterkt’

Voor de aanpak van de aardbevingsopgave en het NPG ontvangen we financiële middelen, zowel voor organisatiekosten als uitvoering van projecten. Met Nij Begun wordt onze rol groter en ontvangen we meer financiële middelen, in elk geval voor wat betreft de herstelagenda . In 2024 zijn afspraken gemaakt tussen rijk en regio over de besteding van de middelen en het instellen van een meerjarige specifieke uitkering om de middelen over te maken. Binnen de regio zijn afspraken gemaakt over de verdeling van deze middelen (in de meeste gevallen betreft dit het voortzetten van eerder gemaakte afspraken). Deze afspraken zijn vastgelegd in de “Meerjarige regeling verstrekking specifieke uitkeringen aardbevingsgebied Groningen 2024 - 2030". 

Dit betekent dat sprake is van omvangrijke financiële stromen binnen de gemeente. Hieronder lichten we deze toe (punten 1 t/m 6 betreffen de inzet rond de aardbevingsopgave, 7 en 8 hebben betrekking op NPG):

  1. Organisatiekosten/Lumpsum-middelen aardbevingsopgave: Met Nij Begun zijn ook extra middelen toegezegd voor de kosten die de regionale overheden moeten maken in het kader van de aardbevingsopgave. Voor de periode tot en met 2028 gaat het in totaal om een bedrag van c.a. 90 miljoen euro (hierbij wordt rekening gehouden met loonindexering). Dit bedrag is aanvullend op het budget dat in 2020 is toegezegd voor de periode t/m 2024. Voor Oldambt betekent dit dat we jaarlijks een bedrag van c.a. 700k ontvangen voor personele inzet en organisatiekosten.
  2. Sociale Cohesie blok B: bij de bestuurlijke afspraken in 2020 zijn o.a. afspraken gemaakt voor de inzet binnen het zogeheten blok B. Dit betreft middelen om de sociale cohesie te vergroten en de verschillen tussen maatregelen voor de woningen in de versterking te verkleinen (voor Oldambt ruim 12 miljoen euro). Een deel van deze middelen wordt gebruikt voor de subsidieregeling via SNN (subsidie voor verduurzaming van woningen die in de versterkingsopgave vallen, vergelijkbaar aan de regeling die vanuit het rijk is opgesteld). Verder wordt een deel ingezet voor de subsidieregeling ‘constructieve maatregelen blok B’ die het college in maart 2023 heeft vastgesteld.
  3. Middelen blok D: In 2020 zijn ook afspraken gemaakt over het zogeheten gebiedsfonds, waaruit kosten die samenhangen met de versterking gefinancierd kunnen worden (inpassingskosten, herinrichting openbare ruimte). Het betreft dus middelen die gemeenten kunnen inzetten voor kosten die direct of indirect samenhangen met de uitvoering van de versterking. Voor Oldambt gaat het om een bedrag van c.a. 6,8 miljoen euro. Dit is incl. de extra middelen (1,2 miloen euro) die met Nij Begun beschikbaar zijn gekomen (indexatie kosten voor blok D). Deze middelen worden grotendeels ingezet voor de gebiedsontwikkeling Nieuwolda, ’t Waar en Nieuw-Scheemda.  
  4. Sociaal-emotionele ondersteuning: Alle aardbevingsgemeenten ontvangen middelen voor sociaal-emotionele ondersteuning op lokaal niveau. Met Nij Begun zijn hiervoor aanvullende middelen beschikbaar gekomen waardoor we nu jaarlijks tot en met 2030 een bedrag van c.a. 350k ontvangen. Met deze middelen wordt de inzet van onafhankelijke inwonersondersteuners gefinancierd en wordt bijgedragen aan Welzijn op Recept. Ook willen we hiermee investeren in collectieve ondersteuning. 
  5. Leefbaarheid:  Onderdeel van Nij Begun betreft ook extra geld voor leefbaarheid en wijkontwikkeling voor gebieden waar versterking en/of schade speelt (maatregel 14). Tussen het Rijk en de aardbevingsgemeenten zijn afspraken gemaakt over het bestedingskader. Binnen de regio zijn recent afspraken gemaakt over de verdeling van de beschikbare middelen (in totaal 200 miljoen, voor Oldambt ruim 12 miljoen). In 2025 willen we komen tot de uitwerking van de plannen hiervoor.
  6. Knelpuntenpot gemeenten: met deze maatregel uit Nij Begun (maatregel 31) ontvangen de aardbevingsgemeenten financiële middelen voor het wegnemen van psychosociale en sociaaleconomische knelpunten. In totaal gaat het om een bedrag van 86 miljoen. Binnen de regio zijn afspraken gemaakt over de verdeling van deze middelen waarbij we als Oldambt een bedrag ontvangen c.a. 7,5 miljoen. Eind 2023 is hiervoor de eerste tranche ontvangen (c.a. 2,8 miljoen). In het najaar 2024 werken we een kader en werkwijze uit voor het inzetten van deze middelen.
  7. NPG-Projecten: Voor Nationaal Programma Groningen (NPG) krijgen we een financiële stroom op gang voor projecten die (deels) met NPG-middelen worden gefinancierd. Vanuit het NPG hebben we in totaal een trekkingsrecht voor onze gemeente van c.a. 34 miljoen euro met een looptijd van tien jaar. In ons lokale programma hebben we nu 16 projecten waarvoor we in totaal ruim 17 miljoen euro aan NPG-middelen ontvangen (of toegezegd). Het gaat hier om de bedragen die ten laste komen van ons trekkingsrecht, voor een aantal projecten geldt dat de (verwachte) BTW-bijdrage rechtstreeks door het rijk wordt overgemaakt aan het BTW-compensatiefonds. Een deel van de projecten wordt door derden uitgevoerd. Deze middelen hebben we doorbeschikt via een subsidie. Eén keer per jaar moeten we alle projecten verantwoorden aan het NPG-bestuur. 
  8. Programmakosten NPG: binnen het NPG is afgesproken dat gemeenten maximaal 4% van de trekkingsrechten mogen inzetten voor proces- en organisatiekosten. Deze middelen zijn vrij te besteden gedurende de looptijd van het NPG. In 2025 wordt hiervoor de laatste tranche aangevraagd (€ 440.000). Deze middelen worden ingezet voor de uitvoering van het programma en bijbehorende personele- en organisatiekosten. 

Organisatie ‘Oldambt Versterkt’

Terug naar navigatie - Organisatie ‘Oldambt Versterkt’

De aardbevingsopgave en het NPG vraagt binnen onze gemeente veel extra werk en personele inzet. Zoals eerder genoemd hebben we dit georganiseerd in het programma Oldambt Versterkt. Hierin onderscheiden we twee onderdelen: aardbevingsproblematiek en NPG. Afgelopen jaar hebben we verder gewerkt aan de organisatie hiervan waarbij we steeds meer toewerken naar een meer programmatische aanpak, ook in samenhang met de bredere organisatie-ontwikkeling. Verder is afgelopen jaar ook de organisatie en inzet rond Nij Begun vanuit dit programma gecoördineerd. 

Binnen de gemeente is de organisatie belegd bij de programmamanager. Voor de aardbevingsopgave is een projectgroep en een stuurgroep samengesteld waarin vraagstukken opgepakt worden, programma’s opgesteld worden en complexe of schrijnende situaties besproken worden. Binnen de projectgroep zijn alle betrokken disciplines vertegenwoordigd. Afgelopen jaar is de capaciteit verder uitgebreid met een procesregisseur schade en versterking (begeleiding complexe situaties) en een projectleider Herstel/dorpsgerichte aanpak. Belangrijk is verder de stuurgroep aardbevingen, waarin we samenwerken met NCG en sinds voorjaar 2024 ook het IMG. Hierin wordt gestuurd op de voortgang van de versterkingsopgave en wordt de bredere aardbevingsproblematiek besproken. Ook wordt de samenwerking met betrokken organisaties en overheden voorbereid en wordt gesproken over herstelagenda vanuit Nij Begun. 

Voor het NPG is een programmateam samengesteld. Vanuit het programmateam wordt gewerkt aan de ontwikkeling en uitvoering van het programma. Ook wordt hierin de uitvoering van projecten, dat door projectleiders binnen de gemeente wordt gedaan, gecoördineerd. Hierbij gaat het o.a. om zaken als communicatie, monitoring en de voortgangsrapportages die we jaarlijks bij NPG moeten indienen. Het NPG Oldambt wordt aangestuurd door de stuurgroep NPG waar het hele college deel van uitmaakt (i.v.m. raakvlakken alle portefeuilles). 

Acties 2025

Terug naar navigatie - Acties 2025

Aardbevingsopgave: schadeherstel, versterking en ondergrond

  • We voeren het lokale plan van aanpak ‘Versterking Oldambt 2025’ uit waarmee we NCG opdracht geven de versterkingsopgave uit te voeren. In het plan zijn doelstellingen en resultaten benoemd.
  • We organiseren het versterkingsproces aan onze kant zo optimaal mogelijk. Dit betreft de samenwerking met NCG, de inzet op vergunningverlening en toezicht, maar ook bijv. de afwegingen t.a.v. RO en Erfgoed.
  • We werken aan een lokale agenda Herstel voor Oldambt waarin we de maatregelen uit Nij Begun t.a.v. schadeherstel en versterking op een meer integrale en gebiedsgerichte wijze willen uitwerken. 
  • Voor de gebiedsgerichte aanpak realiseren we de plannen voor Nieuwolda, ’t Waar en Nieuw-Scheemda
  • We ontwikkelen plannen voor de andere dorpen waar schade en/of versterking speelt. 
  • Waar mogelijk bieden we ondersteuning aan onze inwoners bij schadeherstel en versterking. Voor complexe situaties zetten we ons als gemeente in om oplossingen te onderzoeken en samen met verantwoordelijke partijen te realiseren. In dit kader ontwikkelen we onze (collectieve) aanpak verder en zetten we de beschikbare middelen in om knelpunten op te lossen.

NPG en Brede Welvaart

  • We werken verder aan de uitvoering van het lokale programma NPG en alle projecten die hiervoor inmiddels zijn goedgekeurd.
  • Verder is het streven om in 2025 voor alle projecten die nog in ontwikkeling zijn een aanvraag in te dienen (in totaal 7 projecten).
  • We zetten ons actief in voor de uitwerking van de agenda’s en plannen vanuit Nij Begun en wat dit mogelijk voor onze gemeente gaat betekenen. Binnen de gemeente zal dit het nodige vragen aan capaciteit en organisatie. Dit betreft in elk geval de volgende onderdelen:
    • Herstelagenda: zoals elders ook verwoord in de begroting werken we aan een lokale agenda Herstel voor Oldambt waarin we de maatregelen uit Nij Begun t.a.v. schadeherstel en versterking op een meer integrale en gebiedsgerichte wijze willen uitwerken
    • Isolatie-aanpak: onderdeel van Nij Begun is de isolatieaanpak (maatregel 29) die in 2025 wordt uitgerold ook in de gemeente Oldambt (zie ook 5.1 Duurzaamheid)
    • Sociale Agenda: streven is om eind 2024, begin 2025 deze agenda vast te stellen waarna gekeken wordt welke rol en acties hier voor ons als gemeente is weggelegd.
    • Economische Agenda: zelfde als voor de sociale agenda geldt ook voor de economische agenda. Daarnaast werken we aan de verschillende masterplannen Regiocentra, Masterplannen en Oost-Groningen die in dit kader ontwikkeld worden (Zie ook onderdeel economie in de begroting). 
  • We gaan aan de slag met een uitvoeringsprogramma voor de Regiodeal 2.0 Oost-Groningen(die in najaar 2024 is gesloten).